ਭੁਝੰਗੀ

ਕੀੲੇ ਭੁਝੰਗੀ ਛਾਂਟ ਪੰਜ, ਪੰਜੇ ਜਾਤ ਗਿਨਾੲੇ॥ ਪੰਜ ਭੁਝੰਗੀ ਲੲੇ ੳੁਠਾੲਿ - ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਥ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਗ੍ਰੰਥ

ਭੁਝੰਗੀ ਸ਼ਬਦ ਬਾਰੇ ਅੱਜ ਕੱਲ ਕੲੀਅਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੰਕਾ ਹੈ, ਸ਼ੰਕਾ ਕਰਦੇ ਨੇ, ਭੁਝੰਗੀ ਕਹਿੰਦੇ ਅਾ ਸੱਪ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ,ਫਨੀਅਰ ਨੂੰ, ਦੋ ਹੀ ਚੀਜਾਂ ਖਤਰਨਾਕ ਹੂੰਦੀਅਾਂ ਨੇ ੲਿਕ ਸੱਪ ੲਿਕ ਸ਼ੇਰ। ਜੋ ਸਿੰਘ ਸ਼ਬਦ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜੋੜਿਅਾ ਹੈ ੲਿਹ ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਵਾਚਕ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਅਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਹੈ ੲਿਹ ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਵਾਚਕ ਹੈ। ਤੇ ਦੂਸਰਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਭੁਝੰਗੀ। ਜਦੋ ਚਾਰ ਸ਼ਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋੲੇ ਨੇ ਤੇ ਓਸ ਤੋ ਬਾਦ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੀ ਹੈ “ ਜ਼ਫਰਨਾਮਾ ”। ਹਜ਼ੂਰ ਨੇ ਲਿਖਿਅਾ ਹੈ ਕਿ, “ ਤੂੰ ੲੇਹ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਮਾਰੇ ਗੲੇ ਨੇ ਤੇ ਕਾਮ ਠੰਡਾ ਪੈ ਗੲਿਅਾ ਹੈ? ਨਹੀ! ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੇ  ਜ਼ਫਰਨਾਮਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਅਾ , “ ਕਿ ਬਾਕੀ ਬਮਾਂਦਸਤ ਪੇਚੀਦਹ ਮਾਰ ”। ਪੇਚੀਦਹ ਹੁੰਦਾ ਕੁੰਡਲ ਪਾਕੇ ਤੇ ‘ਮਾਰ’ ਕਹਿੰਦੇ ਸੱਪ ਨੂੰ। ਫਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੇ ਪਸ਼ਤੋ ਵਿੱਚ ਵੀ ‘ਸੱਪ’ ਨੂੰ ‘ਮਾਰ’ ਕਹਿੰਦੇ। ਪੰਕਤੀ ਤੋ ਭਾਵ, ੲਿਹ ਜਿਹੜਾ ਮੇਰਾ ‘ਮਾਰ - ਸੱਪ’ ਫਣੀਅਰ ਖਾਲਸਾ ਜਿਓੰਦਾ ਹੈ ੲਿਹ ਤੇਰੇ ਅੱਗੇ ਅੰਗੀਅਾਰ ਵਿਛਾ ਦੇਗਾ ਤੇਰਾ ਨਾਸ਼ ਕਰ ਦੇਗਾ, ੲਿਹ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਬਚਨ ਸਣ। ੲਿਹ ‘ਭੁਝੰਗੀ’ ਸ਼ਬਦ ਪੰਥ ਵਿੱਚ ਸਿੰਘਾਂ ਵਾਸਤੇ, ਨੌਜਵਾਨਾ ਵਾਸਤੇ, ਸੂਰਮਿਅਾ ਵਾਸਤੇ, ਲਡਾਕਿਅਾ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤਿਅਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇ ਫਣਿਅਰ ਨਾਗ ਫੁੰਕਾਰਾ ਮਾਰਕੇ ਹੀ ਕੰਮ ਫਤਿਹ ਕਰ ਦੇੰਦਾ ਹੈ ੲਿਹਦਾ ੲਿਹ ਗੁਰੂ ਕੇ ਸਿੰਘ ਭੁਝੰਗੀ ਹਣ । ੲਿਕ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ, ‘ਭੁਝੰਗੀ’ ਛੋਟੇ ਜੇ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾ, ਜਿਵੇ ਸੱਪ ਦਾ ਬੱਚਾ ਹੁੰਦਾ ਛੋਟਾ ਸਪੋਲੀਅਾ ਜੇ ਡੰਗ ਦੇ ਤੇ ਕੋੲੀ ੲਿਲਾਜ ਨੀ ਕੋੲੀ ਮੰਤਰ ਨੀ ਚਲਦਾ, ਵੱਡੇ ਸੱਪ ਡੰਗੇ ਦਾ ੲਿਲਾਜ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਵੱਡੇ ਸੱਪ ਡੰਗੇ ਤੇ ਬੱਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਛੋਟੇ ਤੇ ਡੰਗੇ ਤੋ ਨਹੀ ਬੱਚ ਸਕਦੇ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਕਹਿੰਦੇ ਜਿਹੜਾ ਮੇਰਾ ਛੋਟਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ ਖਾਲਸਾ, ੲਿਹਦੇ ਡੰਗ ਤੋ ਤੂੰ ਅੌਰੰਗਜ਼ੇਬ ਬਚ ਨੀ ਸਕੇਗਾ। ਸੋ ਓਸਤੋ ੲਿਹ ਭੁਝੰਗੀ ਸ਼ਬਦ ਖਾਲਸੇ ਲੲੀ ਵਰਤਿਅਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੰਘਾ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਮੁੰਡਾ ਨੀ ਕਹਿੰਦੇ, ਮੁੰਡਾ ਦੇ ਮਤਲਬ ਹੈ ਜਿਹਦਾ ਸਿਰ ਮੂੰਹ ਮੁੰਡਿਅਾ ਹੋੲਿਅਾ ਵਾ। ਅੱਜ ਤੋ ੪੦-੫੦ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ ਤੱਕ ਜੇ ਅਾਪਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਮੂੰਡਾ ਕਹਿ ਦੇੰਦੇ ਸੀ ਤੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਪਿਓ ਲੱੜ ਪੈੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਮੁੰਡਾ ਨੀ ਕਹਿਣਾ, ‘ਭੁਝੰਗੀ’ ਕਹਿ। ਜੇ ਮੁੰਡਾ ਹੋ ਗੲਿਅਾ ਤੇ ਮੁੰਡੀਤ ਹੋ ਗੲਿਅਾ, ਹੁਣ ਅਾਪਾ ਮੁੰਡਾ ਕਹਿਣ ਲੱਗ ਪੲੇ ਅਾ ਤੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਮੁੰਡੀਤ ਹੋੲੀ ਜਾਂਦੇ ਅਾ। ਸੋ ਭੁਝੰਗੀ ਸ਼ਬਦ ਖਾਲਸੇ ਲੲੀ ਵਰਤਿਅਾ ਗੲਿਅਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਕੁਝ ਕੁ ਪੰਥ ਵਿਰੋਧੀ ਪਰਚਾਰਕ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖਾਲਸਾੲੀ ਜਾਹੋ ਜਲਾਲ ਬਾਰੇ ਕੋੲੀ ਗਿਅਾਨ ਨਹੀ ਅਾ ਤੇ ਪੰਥ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਖੇੜੇ ਪਾੲਿ ਰਖਦੇ ਅਾ ਤੇ ਓਹਨਾਂ ਵੱਲੋ ੲਿਹ ਵੀ ਗੱਲ ਪਰਚਾਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਭੁਝੰਗੀ ਸ਼ਬਦ ਖਾਲਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀ ਵਰਤਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਪਰ ਅਾਪਾ ਨੂੰ ਅਪਨੇ ਪਿਤਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿਂਘ ਜੀ ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕੀ ੲਿਹਨਾ ਪੰਥ ਵਿਰੋਧੀ ਪਰਚਾਰਕਾ ਤੇ। ਫਿਰ ੳੁੱਠੋ ਸਿੰਘੋ-ਭੁਝੰਗੀਓ